Xuân Diệu - một hồn thơ thiết tha, rạo rực, băn khoăn
Bài thơ "Vội vàng" (in trong sách Ngữ văn 12) là một tác phẩm tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Diệu - nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới. Là một thi sĩ có diện mạo riêng trên thi đàn Văn học Việt Nam, Xuân Diệu được Hoài Thanh nhận định là một hồn thơ "thiết tha, rạo rực, băn khoăn".
Trong cuốn "Thi nhân Việt Nam", Hoài Thanh có nhận xét về Xuân Diệu; đó là một hồn thơ "thiết tha, rạo rực, băn khoăn". Anh/chị hãy làm sáng tỏ nhận định trên qua bài thơ "Vội vàng".
1. Nêu vấn đề.
2. Giới thiệu tác giả - tác phẩm.
3. Giải thích:
- Hoài Thanh nhận định về hồn thơ Xuân Diệu chỉ bằng ba từ: "thiết tha, rạo rực, băn khoăn" nhưng đã khái quát được diện mạo thơ Xuân Diệu trên thi đàn Thơ mới. Đó là một hồn thơ yêu đời yêu sống đắm say nhưng cũng hay bi quan, chán nản, băn khoăn giữa lẽ đời vô thường.
4. "Vội vàng" tiêu biểu cho hồn thơ "thiết tha, rạo rực, băn khoăn" ở Xuân Diệu:
a. "Vội vàng" thể hiện cái "thiết tha, rạo rực" của một tấm lòng yêu đời, khát sống đắm say trước khu vườn trần thế đầy hương sắc, âm thanh, ánh sáng...
- Tình yêu cuộc sống thiết tha, sôi nổi, đắm say khiến nhà thơ phát hiện cả một thiên đường thật tuyệt vời, hấp dẫn ngay trên mặt đất. Thanh sắc của trần gian tràn vào thơ như còn tươi nguyên và ấm nóng hơi thở nồng nàn của cuộc sống.
- Hồn thơ Xuân Diệu đồng hành với những gì đẹp nhất, trẻ trung nhất. Qua cặp mắt "xanh non và biếc rờn" của thi nhân, qua "lăng kính ái ân" của một hồn thơ, bức tranh thiên nhiên có một sức quyến rũ kì lạ. Tất cả tràn đầy xuân sắc, rạo rực xuân tình.
b. Vội vàng còn có nỗi băn khoăn, buồn lo, chán nản trước ám ảnh thời gian. Đó cũng là biểu hiện của một tấm lòng yêu đời, yêu sống thiết tha, cuồng nhiệt.
- Ý thức về sự hữu hạn của đời người trước dòng chảy thời gian nên ngậm ngùi tiếc nuối.
- Nhạy cảm trước bước đi vô hình của thời gian nên cảm thấy mất mát, niềm chia phôi, li biệt ngập tràn trong tâm hồn thi sĩ.
c. "Vội vàng" có cái thiết tha, rạo rực của một con tim khát sống, yêu đời đến ngất ngây, bồng bột, đầy khát khao và ham hố.
- Yêu đời, yêu sống thiết tha, mãnh liệt nên cuống quýt, vội vàng, giục giã như tranh cướp với thời gian. Đó cũng là sự thể hiện quan niệm sống tích cực và một triết lí nhân sinh sâu sắc.
- "Thức nhọn các giác quan" để đón nhận tất cả thanh âm, hương sắc của cuộc đời trong niềm khát khao hưởng thụ đến thỏa thuê, tận độ.
d. "Vội vàng" thể hiện cái "thiết tha, rạo rực, băn khoăn" của một hồn thơ qua"
- Nhịp điệu sôi nổi, đầy biến hóa, giọng thơ hăm hở, cuống quýt...
- Một thế giới hình ảnh thơ tươi mới, tràn đầy sức sống, đầy rẫy cảm giác vừa gần gũi như tồn tại đâu đó quanh ta lại vừa mới mẻ, độc đáo trong cách nhìn riêng của Xuân Diệu. (Con người là chuẩn mực của cái đẹp, "lăng kính ái ân"... )
- Cách dùng từ, đặt câu rất độc đáo,... diễn tả thật ấn tượng nỗi "thiết tha, rạo rực" dâng trào đến đỉnh điểm.
=> Chính tình yêu cuộc sống mãnh liệt đã đẩy cảm xúc thi nhân lên đỉnh cao sáng tạo. "Vội vàng" là sự thăng hoa cảm xúc của một trái tim yêu đời, yêu sống.
5. Đánh giá chung:
- Hoài Thanh đã có một nhận định thật xác đáng về hồn thơ Xuân Diệu: "thiết tha, rạo rực, băn khoăn" - đó là nét nổi bật làm nên phong cách độc đáo của Xuân Diệu.
- Ở góc độ tiếp nhận văn chương, cảm nhận của Hoài Thanh về Xuân Diệu là sự gặp gỡ tuyệt vời giữa một hồn thơ và tâm hồn nghệ sĩ của một độc giả luôn "lấy hồn tôi để hiểu hồn người".
- Nhận định của Hoài Thanh hướng người đọc cảm nhận sâu sắc thế giới nghệ thuật thơ Xuân Diệu và hiểu rằng chính nét độc đáo của một hồn thơ và cá tính sáng tạo của người nghệ sĩ đã góp phần làm phong phú "một thời đại thi ca".
Một số nhận định về Xuân Diệu:
"Xuân Diệu là một nhà thơ lớn, đặc sắc, độc đáo của nền thơ hiện đại Việt Nam… cho tới nay và những năm tháng trước mắt liệu có ai vượt được Xuân Diệu trong lĩnh vực thơ tình? Và không ai có thể thay thế được Xuân Diệu".
(Tố Hữu)
Nhà thơ nữ lừng danh, bà Bra-gri-a-ma ở chân núi Vi-to-sa (Bungari) khi tuyển thơ tình trên thế giới, bà đã khoe với các bạn Việt Nam: "Tôi mở đầu tuyển tập hàng trăm tác giả này bằng nhà thơ Nga Puskin và kết thúc bằng nhà thơ Xuân Diệu - Việt Nam, Xuân Diệu là nhà thơ tình lớn của phương Đông vậy!"
“Xuân Diệu là một người của đời, một người ở giữa loài người. Lầu thơ của ông xây dựng trên đất của một tấm lòng trần gian”.
(Thế Lữ - Lời tựa cho tập "Thơ thơ")
Nguyễn Đăng Mạnh: "Xuân Diệu không quan niệm tình yêu chỉ là sự giao cảm xác thịt mà còn là sự giao cảm của những linh hồn mà đấy mới là cái khát vọng cao nhất, cái đích cao nhất trong tình yêu".
"Nhà thơ Xuân Diệu mất đi, thấy có mang theo một mảng đời văn tôi".
(Nguyễn Tuân)
